CHOROBY ODZWIERZĘCE
Zwierzęta mogą być nosicielami różnych chorób, a wieloma z nich mogą też zarazić człowieka. Psy i koty są żywicielami licznych pasożytów, z których część może być przenoszona na człowieka i wywoływać choroby. Do takich pasożytów należą tasiemce, pierwotniaki, a także nicienie (glisty) wywołujące toksokarozę. Gleba i piasek zanieczyszczony jajami pasożytów może być w piaskownicach, na placach zabaw, terenach rekreacyjnych, trawnikach, skwerach, podwórkach.
Choroby, którymi ludzie zarażają się od zwierząt to tzw. zoonozy.
TOKSOPLAZMOZA
Za wystąpienie tej choroby odpowiada glista z rodzaju Toxocara, której postać dorosła żyje w jelicie zwierząt. Jaja glist są bardzo odporne na działanie czynników fizycznych, chemicznych i biologicznych, dlatego mogą przeżywać w glebie w postaci inwazyjnej nawet kilka lat.
Człowiek zaraża się po przypadkowym połknięciu jaja pochodzącego z gleby zanieczyszczonej psim lub kocim kałem. Na toksokarozę najczęściej chorują dzieci między 1 a 8 rokiem życia, gdyż chętnie bawią się w piasku, nie przestrzegają zasad higieny (czasami zjadają piasek) i mają słabo rozwinięty układ odpornościowy. Larwa pasożyta uwolniona w przewodzie pokarmowym wędruje z krwiobiegiem i lokuje się
w wątrobie, nerkach, płucach, oku, mózgu, mięśniu sercowym, mięśniach szkieletowych. Toksokaroza trzewna (larwa trzewna wędrująca) objawia się z reguły ogólnym osłabieniem, gorączką, bólem brzucha, powiększeniem wątroby, dusznościami, kaszlem, a niekiedy daje odczyny alergiczne w postaci przewlekłej pokrzywki.
Toksokaroza oczna natomiast wywołuje uszkodzenie siatkówki oka, prowadzące
do utraty ostrości widzenia i zezem albo nawet całkowitą utratą widzenia. Zarażenie nicieniami Toxocara spp. u dzieci przebiega zwykle bezobjawowo, objawy kliniczne są niespecyficzne. Często przyczyną diagnostyki są odchylenia w morfologii krwi obwodowej (głównie eozynofilia- zwiększenie ilości komórek kwasochłonnych). Kiedy doszło do intensywnej inwazji larw, u dziecka może wystąpić wysoka temperatura ciała (powyżej 39° C) oraz m.in.: osłabienie, senność, nudności.
Bardzo niebezpieczna jest postać zlokalizowana, np. oczna toksokarozy, której nie towarzyszą objawy ogólne. Dopiero w kilka miesięcy od zarażenia może wystąpić pogorszenie widzenia, a w badaniu okulistycznym stwierdza się zmiany w narządzie wzroku.
Najlepszą metodą zapobiegania jest systematyczne odrobaczanie kotów i psów (co najmniej 4 razy do roku).
Żeby się nie zakazić chorobami odzwierzęcymi trzeba przede wszystkim przestrzegać higieny: myć ręce po każdym kontakcie ze zwierzęciem, ale także zabezpieczać piaskownice i place zabaw dla dzieci ogrodzeniami, okresowo wymieniać piasek, sprzątać odchody zwierząt z terenów publicznych i prywatnych przez właścicieli, używać gumowych rękawic przy wykonywaniu prac w ziemi, myć ręce przed jedzeniem, po zabawie na placu zabaw, obcinać paznokcie dzieciom, unikać karmienia dzieci na placu zabaw, myć jarzyny i owoce pod bieżącą wodą.
CHOROBA KOCIEGO PAZURA
Choroba kociego pazura jest infekcyjną chorobą wywołaną przez bakterie z rodzaju Bartonella, które często występują pod pazurami kotów, ale także innych zwierząt.
Do zakażenia dochodzi najczęściej w wyniku podrapania lub ugryzienia przez kota. Jako potencjalną przyczynę wymienia się także uszkodzenie skóry przez psy, króliki .
Warto zaznaczyć, że 90% przypadków choroby kociego spowodowanych jest uszkodzeniem skóry przez kota, bardzo rzadko przyczyną jest pies. Zwierzęta są bezobjawowymi nosicielami.
Przebieg kliniczny jest charakterystyczny, zazwyczaj ujawnia się w postaci powiększenia powierzchownych węzłów chłonnych drenujących limfę z miejsca uszkodzenia skóry (najczęściej są to węzły chłonne szyjne, a najczęściej łokciowe, pachowe czy pachwinowe). Zmiana pierwotna może mieć postać pęcherzyka, grudki, krosty lub niewielkiego owrzodzenia. Powiększeniu węzłów chłonnych może towarzyszyć nieco podwyższona temperatura ciała, dreszcze, uczucia rozbicia czy bóle mięśni, zdarzają się krótkotrwałe wysypki. W wielu przypadkach jedynym objawem bywa powiększenie węzłów chłonnych. Okres wylęgania – od 1 do 8 tygodni. Chorobę kociego pazura leczy się antybiotykami, jednak zmiany na skórze utrzymują się długo i są trudne w gojeniu.
TOKSOPLAZMOZA
Toksoplazmoza jest chorobą wywoływaną przez pierwotniaka Toxoplasma gondii. Pierwotniak pasożytuje we wszystkich komórkach organizmu zawierających jądra (nie spotyka się go wewnątrz erytrocytów).
Zakażenie tym pierwotniakiem jest zjawiskiem bardzo częstym, w Polsce wynosi około 50-70%. Jedną z dróg zakażenia jest droga pokarmowa. W wyniku kontaktu
z pożywieniem, glebą oraz wodą zanieczyszczonymi oocystami (oocysty wydalane są
z kałem kotów). U osób z prawidłowo funkcjonującym układem immunologicznym zakażenie Toxoplasma gondii przebiega w 90% bezobjawowo i nie wymaga żadnego postępowania leczniczego. Przechorowanie infekcji można potwierdzić badaniami serologicznymi (wykrywanie swoistych przeciwciał przeciwko Toxoplasma gondii).
W przypadkach, gdy układ immunologiczny jest osłabiony lub gdy kobieta jest w ciąży, może dojść do uczynnienia „uśpionego” procesu chorobowego.
W przypadku kotów unikamy zakażenia go toksoplazmozą podając zwierzęciu ugotowane świeże mięso. Zawsze myjemy ręce po dotykaniu surowego mięsa lub
po pieszczeniu kota, a kobiety ciężarne powinny unikać czynności związanych z kocią kuwetą na nieczystości. Trzeba pamiętać, że woda i mydło nie niszczą oocyst, toteż one mogą pozostawać na „czystych” rękach człowieka, a następnie dostać się do przewodu pokarmowego podczas jedzenia rękami. Dla ludzi toksoplazmoza jest groźna przede wszystkim dlatego, ponieważ jej zarazki mogą w okresie ciąży z organizmu matki przeniknąć do płodu i spowodować trwałe zmiany przede wszystkim w ośrodkowym układzie nerwowym przyszłego dziecka.
TASIEMIEC BĄBLOWCOWY wywołuje chorobę zwaną bąblowicą. Na szczęście rzadko nas atakuje. Dojrzała postać tasiemca bytuje w jelicie cienkim u pośredniego żywiciela z rodziny psów . Osiąga niewielkie rozmiary, zaledwie od 2 do 5mm długości. Człowiek zaraża się zwykle za pośrednictwem psów. Typową przyczyną jest nierozważna pieszczota ze zwierzęciem – całowanie psa w pysk, co powoduje zbliżenie ust do nosa, gdzie na okolicznych włosach mogą być przyczepione jaja tasiemca, czy przez ślinę. Objawy i przebieg choroby zależą od miejsca usadowienia torbieli larwalnych, ich ilości i wielkości. Najczęściej torbiele rozwijają się w wątrobie, płucach i mózgu, ale mogą tworzyć się również w nerkach, śledzionie, kościach i oku. Jeżeli torbiel usadawia się w wątrobie, może dać objawy pobolewania w prawym podżebrzu, ogólnego złego samopoczucia, a w przypadku ucisku na drogi żółciowe również żółtaczki.
